یونولیت از جمله مواد پلیمری بسیار کاربردی است که به واسطه ویژگیهایی همچون وزن سبک، مقاومت در برابر رطوبت و حرارت، قیمت مناسب، قابلیت بازیافت، استفاده، حملونقل و نصب ساده و ... در بسیاری از صنایع جمله ساختمانسازی، عایقبندی، غذا و دارو، پزشکی و ... استفادههای متعددی دارد. یونولیت سقفی یکی از انواع یونولیتها است که برای اجرای سقفهای تیرچه یونولیت به کار میرود. ساخت و تولید این یونولیتها همانند سایر مصالح ساختمان باید بر اساس استانداردهای مختلفی تولید شود تا عملکرد و راندمان قابل قبولی داشته باشد. برای تولید یونولیت، کنترل کیفیت، ذخیره و نگهداری و همچنین نصب یونولیت سقفی استانداردهای متعددی وجود دارد و باید به آنها توجه ویژهای داشت. در ادامه مطلب به بررسی مهمترین استانداردهای یونولیتهای سقفی پرداخته میشود.
یونولیت سقفی و ویژگیهای آن
یونولیت یا Jonulite در حقیقت به نوعی ماده پلیمری متخلخل، سفید رنگ و سبک وزن گفته میشود که از نوعی پلاستیک تهیه شده از استایرن مونومر تولید میشود. یونولیت اولین بار در سال 1839 توسط فردی به نام ادوارد سیمون به شکلی اتفاقی کشف شد و سپس در سالهای بعدی به صورت عمده تولید و در صنایع مختلف استفاده شد. یونولیت با نامهایی همچون پلاستوفوم، آکاسیف، پلی استایرن انبساطی و ... نیز شناخته میشود. یونولیت سقفی یکی از انواع یونولیتها است که بعد از تولید بلوکهای یونولیت مادر، توسط دستگاههای CNC و المنتهای برقی در ابعاد و اندازههای مشخصی برش داده میشود. از مهمترین ویژگیهای این یونولیت میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- فوم سقفی وزن بسیار کمی داشته و نقش پررنگی در کاهش وزن کلی سازه دارد.
- یونولیت سقفی قیمت مناسبی دارد و در کاهش هزینهها مؤثر میباشد هرچند که در ماههای اخیر قیمت آن همانند سیمان و ... افزایش قابلتوجهی داشته است.
- در برابر رطوبت مقاومت بالایی داشته و دچار خوردگی، زنگزدگی و پوسیدگی نمیشود.
- در برابر مواد شیمیایی مقاوم است و توان تحمل حرارت بالایی دارد
- در برابر فشار و ضربه بسیار مقاوم بوده و طول عمر بالایی دارد
- حملونقل، برش و تغییر سایز و استفاده از آن بسیار ساده است.
- امکان لمینیت شدن با استفاده از رزین اپوکسی را دارد
مهمترین استانداردهای یونولیتهای سقفی
یونولیت سقفی در 3 مرحله اصلی شامل مرحله پیش انبساط، مرحله تثبیت و مرحله شکل دهی تولید میشود به گونهای که ابتدا استایرن به وسیله تزریق بخار حجیم شده و وارد دستگاهی به نام اکسپندر میشود و در این دستگاه حجم دانههای استایرن به بیش از 50 برابر حجم اصلی خود میرسد. در مرحله بعدی مواد پخته شده و حجیم شده برای خنک شدن به سیلوهای ذخیرهسازی منتقل میشوند و در نهایت مواد خنک شده وارد قالب شده و به دیگ بخار بر میگردند تا به شکل بلوک مادر تولید شوند. در نهایت این بلوکها توسط دستگاههای مخصوص در ابعاد و اندازههای مختلف برش داده میشوند. برای تولید، نگهداری و استفاده از یونولیت سقفی استانداردهای مختلفی وجود دارد که مهمترین آنها به شرح زیر هستند:
استاندارد مواد اولیه SRM 1453
استاندارد مواد اولیه در تولید یونولیت که به صورت اختصاری SRM بوده از طریق موسسه ملی استانداردها و تکنولوژی که به طور اختصار با علامت NIST نمایش داده میشود. این استاندارد در حقیقت به بررسی مواد اولیه پایدار در تولید یونولیتهای سقفی و همچنین فرآیندها و آزمونها به همراه معادلات و تمام ملزومات تولید این ماده پرداخته است. استاندارد SRM 1453 در حقیقت به عنوان یک مرجع استاندارد برای استفاده در کارخانههای تولید یونولیت سقفی، اندازهگیریها و آزمونهای کنترل کیفیت به کار میرود. این استاندارد حتی در آکادمیهای آموزشی، صنایع و ... نیز کاربرد دارد. در استاندارد SRM 1453 به پارامترهای مختلفی همچون خواص حرارتی پلی استایرن و ورق یونولیت، محدوده دمایی حرارتی تولید یونولیت سقفی، دانسیته مواد اولیه یونولیت، نحوه ذخیره و ... پرداخته شده است.
- خواص حرارتی تولید یونولیت سقفی
در استاندارد SRM مقاومت حرارتی و هدایت حرارتی یونولیت سقفی استاندارد بر اساس ویژگیهای فیزیکی مانند دانسیته و دما ارزیابی میشود. در این استاندارد مقاومت حرارتی و هدایت حرارتی فوم سقفی با مواد دیگری همچون شیشه، سیلیکا و ... مقایسه خواهد شد.
- کاربردها و ویژگیهای فنی یونولیت در استاندارد SRM 1453
در مرجع استاندارد SRM 1453، محدوده دمایی حرارتی برای تولید یونولیت سقفی استاندارد باید ۲۸۰ درجه تا ۳۴۰ درجه کلوین باشد. قوانین مختلفی که در استانداردهای SRM 1453 ارائه شده است میتواند سایر مواد عایق را نیز در برگیرد که مهمترین آنها شامل مواد، آمادهسازی سطح و نحوه ذخیره و نگهداری یونولیت سقفی است.
استانداردهای یونولیتهای سقفی از نظر ابعاد و اندازه
یونولیتهای سقفی از جمله مواد و مصالحی هستند که قابلیت سفارشیسازی داشته و در ابعاد و اندازههای مختلفی تولید میشوند اما ابعاد و اندازههای استانداردی نیز دارند که به شرح زیر میباشند:
- ابعاد یونولیت سقفی برای تیرچههای کرومیت یا فلزی دارای طولهای مختلف تا 2 متر، عرض 65 سانتیمتری و ارتفاعهای 20 و 25 سانتیمتری هستند.
- یونولیتهای تیرچه فندوله یا بتنی از طول 2 متر، عرض 50 سانتی متر و ارتفاعهای 20 و 25 سانتیمتری برخوردارند.
- یونولیت و فومهای سقفی پیش تنیده دارای طول 2 متر، عرض 50 سانتی متر و ارتفاع 15 سانتیمتری هستند.
- یونولیتهای حفرهدار از طول 110 سانتی متر، عرض 50 سانتی متر و ارتفاع 25 سانتی متر برخوردار هستند.
استاندارد و الزامات ایمنی در برابر آتش
از دیگر استانداردهای فوم سقفی میتوان به انواع الزامات ایمنی آن در برابر حریق اشاره کرد. به صورت کلی در ساختمانها نباید از یونولیتهای غیر کندسوز استفاده شود و یونولیتها حتماً باید از نوع کندسوز باشند. تمامی تولیدکنندهها موظفاند که برای تولید یونولیتهای سقفی ساختمان از مواد کندسوز استفاده کنند. مواد اولیه مورد استفاده در یونولیتها حتماً باید بر اساس استانداردهای معتبر در یکی از گروههای D مطابق با استاندارد EN13501-1، گروه B1 مطابق با استاندارد DIN 4102، تيپ A مطابق با استاندارد BS 3837-1 و گروه A مطابق با استاندارد ASTM E84 باشند.
استاندارد و الزامات مکانیکی
یونولیتهای سقفی ساختمان باید از الزامات مکانیکی مختلفی پیروی کنند و در برابر فشار، ضربه و تنشهای مختلف مقاومت کافی داشته باشند. حداقل میزان مقاومت بلوکهای یونولیت سقفی در برابر بارهای حین اجرا باید برابر با 200 کیلوگرم به ازای هر 30 سانتیمتر باشد. البته این مقاومت مکانیکی میتواند تحت تأثیر فاکتورهایی همچون میزان دانسیته یونولیت باشد. دانسیته یونولیت باید با نوع آن و کاربردهایی که دارد همخوانی داشته باشد.
استانداردهای مشخصات ظاهری و ساختاری
یونولیتها حتماً باید دارای ظاهری سالم و یکپارچه باشند و بعد از کنترل کیفیتی نهایی از کارخانه خارج شوند. هرگونه ناصافی، ناهمواری، شکستگی، خوردگی، سوختگی و ... در سطح و قسمتهای مختلف یونولیت سقفی باعث میشود که راندمان و عملکرد آن تحت تأثیر قرار بگیرد.
استاندارد یونولیت سقفی از نظر وزن
وزن یونولیتها از جمله پارامترهایی است به صورت مستقیم تحت تأثیر میزان دانسیته و ابعاد آن قرار دارد. همانطور که گفته شد فوم سقفی استاندارد از ابعاد و اندازههای مشخصی برخوردار است. وزن این مواد بر اساس میزان دانسیته آنها به شرح زیر میباشد:
وزن یونولیت با ارتفاع ۲۵، عرض ۵۰ و طول ۲۰۰ سانتی متر (مخصوص تیرچه سفالی فندوله ای، پاشنه بتنی و پیش تنیده) با دانسیته ۱۲ برابر 2.5 کیلوگرم است.
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۱۱ هر قالب = 2.35 کیلوگرم
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۱۰ = ۲ کیلوگرم
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۹ = 1.8 کیلوگرم
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۸ = 1.6 کیلوگرم
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۷/۵ = 1.450 کیلوگرم
وزن یونولیت ۲۵ * ۵۰ * ۲۰۰ با دانسیته ۷ = 1.250 کیلوگرم
وزن یونولیت ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ (مخصوص تیرچههای کرومیت) با دانسیته ۱۲ هر بلوک = 1.8 کیلوگرم
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با دانسیته ۱۱ = 1.650 کیلوگرم
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با دانسیته ۱۰ = 1.4 کیلوگرم
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با دانسیته ۹ = 1.2 کیلوگرم
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با دانسیته ۸ = 1.1 کیلوگرم
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با دانسیته ۷/۵ = 1 کیلوگرم
هر قالب ۲۵ * ۶۵ * ۱۰۰ با دانسیته ۷ = 900 گرم
به صورت کلی وزن استاندارد یونولیت سقفی با توجه به ابعاد و اندازههای استاندارد میتواند بین 7 تا 8 کیلوگرم باشد.
قیمت یونولیت
قیمت یونولیت همانند سایر مواد و مصالح ساختمانی میتواند تحت تأثیر فاکتورها و پارامترهای مختلفی باشد که مهمترین آنها شامل میزان دانسیته یونولیت، برند و شرکت تولیدکننده، ابعاد و اندازههای یونولیت، ویژگیها و مشخصات یونولیت، نرخ ارز و نوسانات آن، میزان عرضه و تقاضا، استانداردها و مدتزمان گارانتی، حجم و مقدار یونولیت خریداری شده، هزینههای خط تولید و دستمزد نیروهای انسانی، هزینههای انبار و ...، فروشگاه عرضهکننده و ... هستند.
جمعبندی نهایی
یونولیت سقفی از جمله مواد و مصالح بسیار کاربردی است که از ویژگیها و مزیتهای متعددی برخوردار است. استانداردهای یونولیتهای سقفی انواع مختلفی داشته و هرکدام میتوانند به جنبههای مختلفی از نظر نوع مواد اولیه، نحوه تولید، نحوه انبارش و نگهداری، نحوه استفاده و ... بپردازند.