چاه ارت قسمتی از سیستم ارتینگ می باشد که به منظور تخلیه فوری جریان الکتریکی ناخواسته به زمین ایجاد می گردد. این چاه با حفر یک چاه ایجاد شده و با قرار دادن صفحه مسی داخل آن و پر کردن با مواد مخصوص پر می شود.
کاربرد چاه ارت
برای حفاظت از جان افراد و همچنین تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی در برابر جریان های الکتریکی ناخواسته این جریان باید به زمین منتقل شود. جریان های قوی ناشی از صاعقه و ولتاژ های قوی نیز جزو این موارد می باشد. به همین منظور سیستم ارتینگ طراحی و پیاده سازی می شود.
حفاظت از جان افراد در برابر نشتی جریان
حفاظت از تجهیزات الکترونیکی بر برابر نشتی جریان
حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر صاعقه و ولتاژهای قوی
انتقال جریان ناشی از اتصال برق به بدنه دستگاه
انتقال جریان ناشی از اتصال برق به ادوات فلزی مانند پایه کف کاذب، شاسی های فلزی و موارد مشابه
جلوگیری از آتش سوزی بر اثر اتصال برق با هادی که نقش زمین را دارد
انواع چاه ارت
چاه ارت به دو شکل ایجاد می گردد.
چاه ارت عمقی: این روش مدل متداول ایجاد چاه ارت است. چاهی با عمق بالا حفر می شود. سپس صفحه مسی داخل آن قرار داده شده و با مواد مخصوص پر می شود.
چاه ارت سطحی: این روش زمانی انجام می پذیرد که امکان حفر چاه عمیق برای ما وجود ندارد.
سیستم ارتینگ به روش زمین سطحی
روش زمین سطحی در برابر روش عمقی قرار می گیرد. روش عمقی پرکاربردترین و البته در بسیاری از موارد ارزان ترین روش برای اجرای ارتینگ است؛ با این حال در همه مکان ها امکان اجرایی شدن روش عمقی وجود ندارد. در چنین مکان هایی باید از روش جایگزین استفاده کرد که همان روش زمین سطحی است.
در روش زمین سطحی به دلایلی که در ادامه به آن اشاره می کنیم، تجهیزات سیستم ارتینگ در سطح زمین یا در عمق 80 سانتی متری نصب می شود. در این شرایط دیگر به حفر چاه ارت نیازی نیست و مشکلاتی از قبیل جنس نامناسب زمین برای حفر، حذف می شود.
چه زمانی از روش زمین سطحی استفاده می کنیم؟
به طور کلی به دلیل مزایای فراوانی که روش زمین سطحی دارد، بهتر است در صورت داشتن توجیه اقتصادی، از این روش برای اجرای ارتینگ استفاده شود. با این حال در برخی موارد مجبور هستیم از این نوع از سیستم ارتینگ استفاده کنیم. برخی از این موارد عبارتند از:
- عدم امکان حفر چاه در اطراف محل استقرار سیستم ارتینگ
این شرایط ممکن است زمانی پیش بیاید که جنس زمین سنگلاخی یا صخره ای باشد. همچنین عدم وجود فضای کافی یا رد شدن تجهیزاتی خاص از زیر زمین، امکان حفر چاه برای اجرای سیستم عمقی را محدود می کند
- زیاد بودن فاصله بین دکل و محل اجرای سیستم ارتینگ
در صورتی که فاصله بین دکل و سایت زیاد باشد، نمی توانیم از چاه ارت برای اجرای ارتینگ استفاده کنیم. در نتیجه بهترین روش، استفاده از یکی از انواع روش زمین سطحی خواهد بود.
در صورتی که فاصله بین دکل و سایت زیاد باشد، نمی توانیم از چاه ارت برای اجرای ارتینگ استفاده کنیم. در نتیجه بهترین روش، استفاده از یکی از انواع روش زمین سطحی خواهد بود.
اگر ارتفاع محل نصب از سطح دریا پایین تر باشد یا فاصله کمی داشته باشد، باید به سراغ روش زمین سطحی برویم. در این روش با توجه به اینکه نیازی به حفر چاه عمیق نیست و تنها با کندن یک کانال 80 سانتی متری کار پیش می رود، مشکلی از بابت ارتفاع کم از سطح دریا ایجاد نخواهد شد.
- کم بودن پستی و بلندی
اگر پستی و بلندی در محیط محوطه سایت کم باشد، باید حتما از روش زمین سطحی استفاده شود.
انواع سیستم ارتینگ زمین سطحی
همانطور که گفته شد، روش زمین سطحی در اجرای سیستم ارتینگ، شامل چندین روش مختلف است. تنوع روش ها در این نوع ارتینگ به این علت است که هر کدام ممکن است در شرایطی مورد استفاده قرار گیرند. بهتر است ابتدا به صورت تیتروار با این روش ها آشنا شویم:
1- ROD
2- RING
3- پنجه اي (شعاعي)
4- مختلط
5- حلزوني
6- الكتروشيميايي
7- شبكه اي
اجرای سیستم ارت به روش میلهای
اجرای ارتینگ به روش میله ارت (روش سطحی یا میله راد) در مناطقی به کار میرود که حفر عمیق چاه امکانپذیر نباشد. اجرای چاه ارت به روش میلهای و روش اجرای چاه ارت میله ای، به دو صورت خطی و پنجه کلاغی قابل اجراست.
روش جایگزین چاه ارت
اجرای ارتینگ به روش میله ارت روش جایگزین چاه ارت می باشد.
نحوه اجرای میله راد به روش خطی
در روش اجرای میله ارت خطی حداقل می بایست از 5 تا 8 میله ارت (میله راد کاپر باند) با مغز فولاد CK45 و روکش مس با ضخامت بالای 240 میکرون به طول حداقل 1.5 متر و قطر 16 میلیمتر مورد استفاده قرار گیرد.
مراحل اجرای میله راد خطی به ترتیب زیر می باشد:
انتخاب مکان مناسب جهت اجرای سیستم ارتینگ
حفر مسیر سیم مسی جهت همبندی میلههای ارت
قرار دادن یا نحوه کوبیدن میله راد در زمین
اتصال میلههای ارت به یکدیگر توسط سیم مسی ارت و اتصال سیم به میله توسط جوش احتراقی یا کلمپ انگشتی
پرکردن روی میله ارت و مسیر همبندی از مواد کاهنده مثلا (OHM)
نصب تست باکس ارت یا حوضچه ارت
اندازهگیری و تست مقاومت الکترود زمین
روش های مختلف از جمله روش مربعی، دایره، مستطیل هم جزء این میله ارت خطی میشوند.
نحوه اجرای میله راد از نوع پنجه کلاغی
روش اجرای سیستم ارتینگ با میله ارت از نوع پنجه کلاغی، به این شکل میباشد که ابتدا کانالی حداقل به عمق 50 سانتیمتر حفاری شده و میله رادهای ارت در داخل کانال در فاصلهای حداقل دوبرابر طول الکترود به زمین کوبیده میشوند.
رادها به وسیله هادی به یکدیگر توسط جوش کدولد یا کلمپ اتصال مییابند. جهت محافظت الکترود در برابر عوامل خورنده، مواد کاهنده مناسب در کانال ریخته میشود. در نهایت برای رسانایی خاک اطراف میله، و تامین رطوبت اطراف هادی، از ملات مواد کاهنده استفاده میشود.
انواع میله ارت بر اساس نوع استفاده
در اجرای سیستم ارت به روش میلهای میتوان با دو نوع الکترود این عمل را اجرایی کرد که شما بر حسب نیاز و کارایی باید یکی از روشها را انتخاب کرده و مورد استفاده قرار دهید. هر کدام از این روشها دارای مزایا و معایب مخصوص به خود میباشند که در ادامه بیشتر به آنها خواهیم پرداخت.
الکترودهای میلهای از نوع یک
این دسته از میلهها به نوعی میلههای فولادی گالوانیزه شده با نوک تیز میباشند که دارای بدنهای با مس پوشانده شده هستند تا در برابر خوردگی که خاک باعث افزایش آن میگردد مقاومت لازم را داشته و باعث افزایش این مقاومت شود. استفاده این نوع بسیار ساده میباشد چرا که نیازی به حفر چاه در زمین نداشته و تنها لازم است به صورت عمودی کوبیده شود.
الکترودهای میلهای از نوع دو
برای نصب و استفاده از الکترودهای میلهای مدل دوم، لازم است از دستگاههای حفاری بهره برده شود؛ در این روش چاه حفر شده و الکترود میلهای نوع دوم در داخل چاه جایگذاری و بعد از این دور آن با الکترولیتها که اکثر مواقع مخلوط بنتونیت است پر میشود.
انواع میله ارت بر اساس جنس
به طور کلی از نظر جنس، چهار مدل میله ارت تولید شده و در بازار موجود میباشد که باتوجه به نیاز و نوع کاربرد شما کارایی آنها نیز متفاوت و انتخاب شما نیز متفاوت میشود.
میله ارتهای استیلی که دارای جنس فولاد ضد زنگ هستند.
میله ارتهایی که دارای جنس فولاد گالوانیزه شده هستند.
میله ارتهایی با جنس کاپرباند که به آن اتومایز نیز گفته میشود.
میله ارتهایی با جنس مس سخت
تست چاه ارت
روش تست چاه ارت با ارت تستر یا تست چاه ارت با میگر به این شکل است که 3 میله دارد یکی رو به سیم مسی که بالا آوردیم وصل میکنیم و 2تای دیگر را در 10 و20 متر بعد از چاه ارت به زمین میکوبیم و بعد مقاومت زمین را میگیریم .
اما اگر ارت تستر موجود نبود میتوانیم با یک فیوز مینیاتوری 10 آمپر چاه را مورد تست قرار دهیم به این صورت که یک سر فیوز را به برق و بعد فیوز را متصل میکنیم ویک سیم هم به چاه ارت وصل کرده و
در همان موقع به فیوز میزنید اگر فیوز قطع شد چاه ارت مقاومت قابل قبولی دارد.
تست چاه ارت یا میله ارتر نباید با روش های قدیمی و مرسوم قدیمی چک کرد و سعی برآن باشد که با روش های جدیدتر ایت تست چاه ارت انجام شود. از جمله روش های خوبی که میتوان برای تست چاه ارت مورد استفاده قرار داد و میتوان به روش افت ولتاژ(fall of potential ) اشاره کرد.
مقاومت استاندارد چاه ارت
طبق استانداردهای جهانی (IEEE) و یا استانداردهای موجود در ایران (مبحث 13 سازمان نظام مهندسی) مقاومت یا اهم مناسب چاه ارت میبایست بصورت مجزا زیر 5 اهم و در زمانی که به سیستم ارتینگ متصل شود باید مقاومت زیر 2 اهم را دارا باشد.
هزینه چاه ارت
عمده هزینه چاه ارت مربوط به صفحه مسی است. صفحه مسی به صورت کیلویی فروخته شده و هر چه ابعاد و قطر بیشتری داشته باشد هزینه بیشتری را در پی دارد. هزینه بعدی مربوط به کابل مسی بدون روکش است.
قطر و طول بیشتر سبب افزایش قیمت آن می شود. بعد از آن مواد کاهنده است. کیفیت بالاتر و میزان مصرف بر روی قیمت آن تاثیر مستقیم دارد. هزینه های بعدی شامل سایر مواد و حفر چاه است.
استفاده از سیستم ارتینگ و چاه ارت جزو ضروری ترین بخش های اتاق سرور و دیتا سنتر است. حفر چاه ارت استاندارد و نگهداری از آن سبب کاهش هزینه های جانی و مالی می گردد که در مقایسه با هزینه چاه ارت ناچیز است.
خرید لوازم چاه ارت
ارتا خط اولین فروشگاه اینترنتی تخصصی در زمینه سیستم ارتینگ، ابزارآلات کابل کشی و سیمبانی و لوازم خطوط خودنگهدار و ۲۰kv میباشد. برای مشاهده تمام محصولات می توانید به وب سایت ارتا خط به آدرس earthakhat.com مراجعه نمایید.