ورق ضد سایش با نام هاردوکس و کارخانه سوئدی (SSAB) گره خورده است. به همین دلیل معمولاً ورق ضد سایش را بیشتر با نام هاردوکس میشناسند. تاریخچه ورق ضد سایش و هاردوکس درست به نیم قرن پیش یعنی سال 1974 میلادی و کارخانه سوئدی (SSAB) برمیگردد. وقتی که پروفسور یوهان آگوست بریل به دنبال تولید ورقی بود که سختی و چقرمگی را با هم ترکیب کند و بتواند به خوبی با فولاد ساختمانی سازگار باشد. به این ترتیب برای اولین بار فولاد و ورق ضد سایش با این هدف تولید شد. البته تولید و عرضه محصولات فولادی ضد سایش معروف به هاردوکس از سالهای بعد در کارخانه (SSAB) گسترش یافت و مورد توجه مهندسان راهسازی در کشورهای آمریکایی و اروپایی قرار گرفت. ورق ضد سایش امروزه نسبت به نمونه اولیه خود از نظر ترکیب سختی و شکلپذیری بهبود یافته و بدون از بین بردن چقرمگی، نازکتر و سختتر شده است. میتوان گفت هاردوکس یکی از موفقترین محصولات شرکت SSAB به شمار میرود که به تدریج به نامی مترادف با دوام و کیفیت در دنیای فولاد و به یکی از ضروریترین محصولات فولادی در صنایع تبدیل شد.
ورق ضد سایش یا ورق هاردوکس چیست؟
ورق هاردوکس جزو بهترین برندهای ورقهای ضد سایش به شمار میآید. به همین دلیل ویژگیهای ورق ضد سایش با ورق هاردوکس ارتباط مستقیمی دارد. همانطور که از نام ورق ضد سایش مشخص است، مهمترین ویژگی ورق ضد سایش به سختی و مقاومت بالای آن مربوط میشود. تحقیقات مشخص شده است که استفاده از فولاد HARDOX این امکان را میدهد که ضخامت ورق مورد استفاده را بیش از 12 برابر کاهش دهید. به این ترتیب ورق هاردوکس با ضخامت 6.5 میلیمتر از نظر دوام و عمر مفید تقریباً با یک ورق معمولی به ضخامت 80 میلیمتری برابر است. به دلیل همین مقاومت بالا از ورق هاردوکس در کاربریهایی استفاده میشود که همواره تحت فرسایش، سایش و مقاومت بالا قرار دارند. همچنین هاردوکس یک انتخاب مطمئن برای روشهای نوآورانه طراحی سازههای فولادی است که استحکام، وزن سبک و مقاومت بالا در برابر سایش را با هم ترکیب میکنند. انعطافپذیری بالا، مقاومت بالادر دماهای پایین، قابلیت جوشکاری و ماشینکاری بسیار مناسب و طول عمر بیشتر نسبت به سایر محصولات با سختی مشابه از ویژگیهای ورق ضد سایش به شمار میروند. امروزه ورقهای ضد سایش با ضخامت 0.7 میلیمتر الی 16 سانتیمتر در بازار موجود هستند.
قیمت ورق ضد سایش
هرچند قیمت ورق ضد سایش به دلیل پیچیدگی فرایند تولید، گرانتر از سایر ورقهای فولادی مانند ورق سیاه و گالوانیزه است اما دوام و طول عمر بالا و عدم نیاز به تعمیر و تعویض، قیمت ورق هاردوکس را بهصرفه کرده است.
نحوه ساخت ورق ضد سایش
ورق ضد سایش، نوعی ورق آلیاژی شامل عناصر کربن، سیلیسم، منگنز، کروم، مولبیدن، نیکل، فسفر، بور، جیوه و گوگرد با شکلپذیری و سختی سطحی بالا است که از نورد سرد تولید میشوند.
انواع ورق ضد سایش از نظر سختی
انواع ورق ضد سایش از نظر سختی به موارد زیر تقسیم میشوند:
- ورق هاردوکس HI Tuf با کمترین درجه سختی در حدود (۳۷۰ – ۳۱۰) برینل و ضخامت بین (۱2۰ – 4۰) میلیمتر
- ورق هاردوکس ۴۰۰ با درجه سختی (۴۳۰ – ۳۷۰) برینل و ضخامت (۱۳۰ – ۳۰) میلیمتر
- ورق هاردوکس ۴۵۰ با درجه سختی (۴۷۵ – ۴۲۵) برینل و ضخامت بین (۸۰ – ۳) میلیمتر
- ورق هاردوکس ۵۰۰ با درجه سختی (۵۳۰ – ۴۷۰) برینل و ضخامت بین (32 – 4) میلیمتر
- ورق هاردوکس ۵۵۰ با درجه سختی (۵75 – 525) برینل و ضخامت بین (50 – 10) میلیمتر
- ورق هاردوکس ۶۰۰ با درجه سختی (640 – 560) برینل و ضخامت بین (50 – 8) میلیمتر
نکته: ورق هاردوکس ۵۰۰ و 550 به هیچ عنوان نباید تحت حرارت بیش از ۲۵۰ درجه سانتیگراد قرار بگیرید. زیرا ممکن است خواص خود را از دست دهد.
کاربرد انواع ورق ضد سایش
در شرایطی که نیاز به انتخاب ورق با دوام و سختی بالا باشد از ورق ضد سایش استفاده میکنند. از کاربرد ورقهای ضد سایش میتوان به ساخت کامیونهای دامپر، ماشینآلات حفاری، چرخدندهها، ابزار برش، صنعت راهسازی، نوار نقاله، تیغهها و بیلهای مکانیکی اشاره کرد.
انواع ورق ضد سایش براساس برند
برندهای معروف ورق ضد سایش شامل موارد زیر است:
ورق ضد سایش هاردوکس (Hardox) با سختی ۴۰۰ الی ۶۰۰ برینل یا بالاتر و مقاومت بسیار بالا در برابر سایش
ورق ضد سایش دورستات (Durostat) با سختی ۴۰۰ الی ۶۰۰ برینل و با قابلیت ماشینکاری و جوشکاری مناسب
ورق ضد سایش دیلیدور (Dillidur) با سه گرید زیر:
- V با ساختار مارتنزیتی و درصد کربن پایین
- L با ساختار بینیتی و چقرمگی کم
- C با بیشترین میزان کربن و کمترین چقرمگی
ورق ضد سایش ولدوکس (Weldox) با سختی ۷۰۰ الی ۱۳۰۰ برینل با ویژگیهای زیر:
- جوشپذیری مناسب
- استحکام بسیار بالا
- مناسب برای صنعت خودرو یا ساختمان
ورق ضد سایش کرسابرو (Creusabro) با ویژگیهای زیر:
- چقرمگی بالا
- جوشپذیری مناسب
- شکلپذیری مناسب
ورق ضد سایش راک استار (RockStar) با سختی ۴۰۰ برینل با درصد کربن و خواص جوشکاری مناسبی
راهنمای خرید ورق ضد سایش
قیمت انواع ورق ضد سایش با توجه به برند، درجه سختی و ضخامت آن متفاوت است. همچنین مانند سایر مقاطع فولادی به نوسانات ارز، قیمت جهانی فولاد و میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد. برای مشاهده آخرین تغییرات قیمت روز انواع ورق ضد سایش میتوانید به سایت fooladino.com مراجعه کنید.
مهمترین شرایط ورق هاردوکس در هنگام خرید شامل موارد زیر است:
- باید دارای رنگ ضد اکسیداسیون اپوکسی باشد.
- دارای برچسب رنگی با شماره ذوب و کلیه مشخصات فنی باشد.
- در مشخصات آن تست UT به صورت کامل درج شده باشد.
- دارای گواهینامه، لیبلهای جانبی و شناسنامه اصلی باشد.
- دارای لبههای کاملاً تیز و بدون هرگونه اعوجاج باشد.
برای راهنمایی بیشتر و خرید ورق هاردوکس میتوانید به شرکت فولادسازان راه ابریشم مراجعه کنید.
سخن پایانی
ورق ضد سایش با سختی بالا و ضخامت پایین قابلیت تولید سازهها یا ابزار سبکتر با مقاومت و سختی بیشتر را امکانپذیر کردند. انتخاب ورق ضد سایش مناسب به نوع کاربرد و به شرایط آن مانند قرار گرفتن در مجاورت آب، هوا و روغن و جنس مواد ساینده مانند سنگ، خاک، ماسه، سیلیس و غیره بستگی دارد.