:: ورق سرد چیست؟ ::

یکی از اصلی ترین دسته بندی های ورق های فولادی، ورق سرد است که از طریق فرآیند نورد سرد تولید می شود. هدف از انجام این فرآیند و تولید این فلزات تغییر ساختار فولاد و البته در مواقعی پردازش فولادهای ضد زنگ است.

همان طور که می دانید فرآیند نورد گرم در دمای بسیار بالا انجام می گیرد و محصول نهایی آن ورق گرم یا سیاه با ضخامت های بالا است؛ این در صورتی است که نورد سرد در جهت کاهش ضخامت ورق های گرم، تغییر خواص شیمیایی و فیزیکی در آن ها به وسیله فشار بالا و در نتیجه تولید محصولات بدون استفاده از هیچ گونه حرارتی انجام می گیرد.

نام دیگر ورق سرد، روغنی می باشد؛ زیرا در پایان فرآیند و در صورت درخواست خریدار یک روغن مخصوص بر سطح فلز اعمال می گردد که علاوه بر افزایش زیبایی سطح محصول سبب حفاظت از سطح آن در برابر عواملی مانند خوردگی و زنگ زدگی تا یک مدت زمان مشخص خواهد شد. استفاده از این فلزات نیز در نهایت علاوه بر صنایع مختلف، در ساخت سایر ورق ها نیز به کار برده می شود.

ورق سرد یا روغنی انواع مختلف داشته و هر کدام با توجه به خواص شیمیایی و فیزیکی که در ساختار آن ها ایجاد می شود، در صنایع استفاده می شوند. همان طور که اشاره شد، فرآیند آن نیز در دمای معمولی فضا انجام شده که در آن به جای گرما از تنش مکانیکی و فشار بالا برای تغییر ساختار فلزات استفاده می کنند. در طی این عملیات، فلز تحت فشار مکانیکی قرار گرفته تا یک تغییر دائمی در ساختار کریستالی فلز ایجاد گردد.

این کار سبب شده تا استحکام فلز افزایش یافته و در همین حین مقاومت آن در برابر خوردگی افزایش یابد. در کنار این مزیت ها باید گفت بهبود سطح ظاهری از مهم ترین ویژگی های ورق روغنی در فرآیند نورد سرد می باشد. مواد اولیه برای انجام این فرآیند ورق سیاهی است که باید اسید شویی شود؛ زیرا این محصولات پس از تولید و قرار گرفتن در مجاورت هوا، دچار اکسیداسیون خواهند شد.

همچنین سطح زبر آن ها به غلطک های نورد سرد آسیب می رساند؛ از این رو با انجام فرآیند اسیدشویی بر روی آن ها، سطحی تمیز و عاری از لایه های چربی، آلودگی و اکسیداسیون به دست می آورند. سپس محصولات اسیدشویی شده از غلطک های بزرگی تحت فشار زیاد و کمتر از استحکام کششی نهایی فلز عبور می کنند و بسته به این میزان فشار، خواص مکانیکی و سختی آن ها مشخص می گردد. لازم به ذکر است با کاهش ضخامت ورق، استحکام آن نیز کاهش می یابد.

انواع ورق سرد

در فرآیند نورد سرد، چیدمان غلطک های مورد استفاده تأثیر به سزایی دارد. در چیدمان معمولی، فلز تنها با عبور از بین دو غلطک کاهش ضخامت یافته و به میزان مورد نظر می رسد. محصول نهایی نیز با داشتن استحکام بالا، ممکن است شکننده باشد. برای نرم تر شدن فولاد، محصول باید در دمای بالا آنیل شده تا کار با آن راحت تر شود.

استفاده از فلزات آنیل شده نیز سبب راحت تر خم شدن و شکل گرفتن آن ها در کاربردهای مختلف خواهد شد. به همین سبب انواع ورق سرد یا روغنی جدا از نحوه عرضه که بسته به کارخانه سازنده می تواند به صورت رول یا شیت باشد، شامل گریدهای مختلف این فلز می باشند که شامل موارد زیر بر اساس آلیاژ است. این دسته بندی بر اساس استاندارد جهانی DIN 1623 کشور آلمان انجام شده است:

• ST12 یا DC01 : ورق روغنی ST12 بر اساس استاندارد آلمان نامگذاری شده و نام دیگر آن بر اساس استاندارد اروپایی است. این محصول به عنوان پرکاربرد ترین گریدهای ورق روغنی شناخته شده و استحکام کششی آن بین 270 تا 410 مگاپاسکال می باشد. البته باید گفت در مقایسه با سایر کیفیت های محصولات سرد، از مقاومت بسیار بیشتری بهره مند است. از ویژگی های آلیاژ ST12 می توان به دارا بودن سطحی صاف، درخشان و صیقلی، انعطاف پذیری مطلوب، طول عمر بیشتر، استحکام کششی بالا، مقاومت استاندارد، قابلیت رنگ آمیزی و ... اشاره کرد.
• ST13 یا DC03 : آلیاژ روغنی ST13 با داشتن خواص نیمه کشش برای مواردی به کار برده می شود که به کشش عمیق نیاز داشته باشند؛ در نتیجه از خواص آن می توان به قابلیت انعطاف پذیری بالا، استحکام کششی کمتر، سطح صاف و صیقلی، قابلیت رنگ آمیزی و ... اشاره داشت.
• ST14 یا DC04 : محصولات روغنی با گرید ST14 با داشتن خاصیت فوق کشش برای مواردی به کار برده می شوند که نیاز به کشش بسیار بالا می باشد. این مصارف معمولاً به یک محصول با سطح ظاهری مناسب و درخشان و در عین حال انعطاف پذیری بالا و مقاومت قابل قبول نیاز دارند و از ورق ST14 استفاده می کنند.
• ورق روغنی EK2و QSTEنیز از دیگر گریدهای محصولات سرد هستند که نوع اول بیشتر در صنعت خودروسازی و قطعه سازی و نوع دوم با عنوان ورق ضد سایش در بازار شناخته می شود.
• ورق روغنی چینی: این محصول به عنوان ورق آهن روغنی چین در بازار نیز معروف است و یکی از پر مصرف ترین ورق های فولادی می باشد.

همچنین استاندارد ملی ایران شماره ۵۷۲۳، انواع ورق سرد را به ۵ دسته و به صورت زیر تقسیم بندی می نماید:

• شیت سرد ۱: کیفیت معمولی
• شیت سرد ۲: کیفیت کششی
• شیت سرد ۳: کیفیت کشش عمیق
• شیت سرد ۴: کیفیت کشش عمیق آرام شده با آلومینیوم
• شیت سرد ۵: کیفیت کشش بسیار عمیق

فرآیند تولید ورق سرد

تولید ورق های روغنی یا سرد از ابتدایی ترین ماده یعنی سنگ آهن آغاز می شود که طی عملیات های مختلف فراوری و احیا به فولاد مذاب، اسلب و در نهایت ورق سیاه تبدیل می شود. سایر مراحل به شرح زیر می باشند:

اسید شویی (Pickling)

همان طور که در ابتدای مطلب نیز اشاره شد، سطح ورق گرم دارای لایه های چربی، آلودگی و اکسیداسیون می باشد که باید تحت فرآیند اسیدشویی پاکسازی گردد. این فرآیند با تبدیل رول های گرم به شیت و سپس قرار دادن شیت ها در مخازن حاوی اسید هیدروکلریک انجام می گیرد. پس از مدت زمان مشخصی شیت ها با آب خالص شستشو داده شده و سپس در محفظه هوای گرم خشک می شوند. در پایان پس از روغن کاری، شیت ها مجدداً به صورت کلاف در می آیند.

نورد سرد (Cold Roll)

در این مرحله کلاف ها مجدد به صورت شیت در آمده و از غلطک های نورد سرد تحت فشار و به صورت رفت و برگشتی عبور می کنند تا ضخامت آن ها کم شود. در واحد نورد سرد، بسته به میزان ضخامت محصول، ممکن است شیت ها چند بار از غلطک ها عبور کنند تا ضخامت آن ها به میزان مورد نظر برسد. در نهایت نیز برای کاهش نیروهای کششی ناشی از پیچش و لبه بری شیت ها، مجدداً در انتهای خط به صورت کلاف در می آیند.

شستشو الکترولیتی

واحد شستشو الکتریکی در جهت از بین بردن آلودگی ها و چربی های سطح ورق ها، پودر آهن و ذرات غیر آهنی که در زمان نورد بر روی آن ها به وجود آمده، تعبیه شده است.

بازپخت (آنیلینگ)

مرحله آنیلینگ یا بازپخت یک عملیات حرارتی است که برای کنترل ساختار غیر یکنواخت شیت ها از نظر توزیع عناصر آلیاژی انجام می گیرد. در این مرحله ورق ها تحت حرارت بالا گرم شده و به تدریج و آرام سرد می گردند.

نورد پوسته ‌ای (Skin Pass Rolling)

مرحله نورد پوسته ای در جهت از بین بردن ایرادات شیت ها از جمله موج و تاب انجام می گیرد. همچنین سبب صاف شدن سطح محصول و یا بنا به درخواست خریدار، ایجاد سختی یا زبری و بهبود خواص مکانیکی خواهد شد. ممکن است در این عملیات ورق ها نیز کاهش ضخامت پیدا کنند.

اصلاح نهایی (Tension Leveling)

در نهایت شیت ها پس از بررسی اپراتورهای مخصوص، موج های سطحی آن ها حذف شده و لبه بری ورق ها نیز انجام می شود. در پایان نیز بنا به درخواست خریدار سطح محصول روغن کاری شده و ورق روغنی به صورت رول یا شیت بسته بندی می گردد.

مشخصات ورق سرد

همان طور که اشاره شد، محصولات سرد دارای سطح صاف، صیقلی، درخشان، مقاومت بالا در برابر کشش بسته به گریدی که دارند، مقاومت در برابر حرارت، تحمل وزن مطلوب، قابلیت فرم پذیری متناسب، رنگ آمیزی، تنوع بالا در ابعاد و رنگ، زیبایی ظاهری و قابلیت انجام برشکاری هستند.

این محصولات معمولاً در بازه ضخامتی 3/0 تا 3 میلی متر تولید می شوند. عرض آن ها نیز معمولاً دو عرض رایج 1000 و 1250 میلی متری می باشد. ورق های روغنی بسته به کارخانه تولید کننده آن ها به دو صورت رول و شیت عرضه می گردند، اما در صورت سفارش این فلزات به صورت شیت، محدودیتی در طول ندارند. وزن این فلزات بین 6 تن تا 50 تن متغیر می باشد. بهتر است بدانید جدول وزن محصولات سرد در وب سایت آهن اینفو قابل مشاهده است که شامل پارامترهای طول، عرض، ضخامت و در نهایت وزن می باشد.

عوامل مؤثر بر قیمت ورق سرد

به طور کلی ورق های فولادی امروزه جزء مهمی از صنایع کشور به شمار می آیند و هر کدام با داشتن آلیاژها و ویژگی های مختلف، کاربردهای خاصی را به خود اختصاص می دهند. مهم ترین عواملی که بر قیمت ورق روغنی ( https://www.ahaninfo.ir/products/%D9%88%D8%B1%D9%82-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%81-%D8%B3%D8%B1%D8%AF ) و سایر محصولاتی که از آن تولید می شوند، تأثیر می گذارند، شامل نرخ مواد اولیه، خلوص سنگ آهن ابتدایی، قیمت کلاف گرم، نوسانات ارز و دلار، تحریم های اقتصادی، نرخ جهانی شمش فولادی، قیمت اسلب، مشکلات سیاسی، کارخانه سازنده، استانداردهای تولید، کیفیت سطح، گرید، ابعاد، وزن و در نهایت میزان عرضه و تقاضا در بورس کالا هستند.

در این بین می توان گفت در کشور ما نرخ شمش وارداتی و صادراتی به علت تحریم های اقتصادی تعیین کننده قیمت پایه محصولات سرد نبوده و در نتیجه با میزان عرضه و تقاضا در بورس ارتباط مستقیم دارد؛ زیرا با افزایش میزان تقاضا برای ورق های روغنی یک کارخانه در بورس، نرخ پایه این محصولات در عرضه بعدی افزایش یافته که البته با نرخ دلار و در نتیجه مواد اولیه تولید مرتبط می باشد.

همچنین با خرید این فلزات از یک مرجع معتبر، می توانید علاوه بر استعلام قیمت پایه آن ها به صورت دقیق و به روز، یک محصول با کیفیت از نظر سطح، گرید، خواص مکانیکی و شیمیایی، کیفیت های سطحی متنوع و البته استحکام متناسب را خریداری نمایید. با این وجود برای محاسبه نرخ این فلزات، وزن یک عامل بسیار اثرگذار می باشد که با مراجعه به جدول وزن یا استفاده از فرمول محاسبه وزن ورق روغنی به راحتی قابل برآورد است.

کاربرد های ورق سرد

محصولات روغنی یا سرد به عنوان ورق هایی انعطاف پذیر و با سطح ظاهری زیبا شناخته شده و طبیعتاً بیشتر در مصارفی به کار برده می شوند که زیبایی سطح ظاهری در اولویت باشد. از این فلزات در صنایعی مانند تولید لوازم خانگی، ساخت و ساز، قفسه سازان و ابزارهای طبقه بندی، خودروسازی، ساخت بشکه ها و مخازن فلزی، تولید لوازم آشپزخانه، ساخت گاراژها، سوله های فولادی، ساخت مبلمان، کمدها و ... استفاده می شود.

مزیت به کارگیری محصولات سرد در این صنایع علاوه بر سطح ظاهری و انعطاف پذیری، به سبب دقت بالای ابعادی آن ها می باشد. جالب است بدانید ورق های روغنی علاوه بر کاربرد در صنایع ذکر شده، در ساخت سایر ورق های سرد پوشش دار نیز به کار برده می شوند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ورق گالوانیزه
• ورق گالوانیزه رنگی
• ورق قلع اندود

هر کدام از این محصولات تحت فرآیند خاصی تولید شده و با داشتن ویژگی های مختلف در صنایع گوناگونی به کار برده می شوند. به طور مثال ورق گالوانیزه با داشتن پوشش روی بر سطح و زیر خود، دارای مقاومت بسیار بالایی در برابر زنگ زدگی، خوردگی و اکسیداسیون می باشد؛ از این رو در مواردی به کار برده می شود که در معرض این گونه عوامل قرار داشته باشند. با این وجود می توان گفت ساخت ورق های پوشش دار یکی از اصلی ترین کاربردهای ورق روغنی می باشد. سایر استفاده ای این فلز شامل موارد زیر است:

• استفاده در ساخت اگزوزهای خودرو
• استفاده در لوازم خانگی نظیر اجاق گاز
• استفاده در صنعت خودروسازی برای ساخت فیلترهای خودرو، تولید گل‌گیر و...
• ساخت ورق های ضد سایش برای قطعات زیرین ماشین
• کاربرد در صنعت رادیاتورسازی
• صنعت لوازم خانگی برای تولید انواع لوازم برقی و خانگی نظیر اجاق گاز، یخچال، فر، کابینت آشپزخانه و …
• پروفیل‌های ساختمانی، صنعتی و پروفیل‌های درب و پنجره و...

کارخانه های ورق سرد

کارخانجات برتر تولید کننده ورق های روغنی در کشور شامل سه مجموعه فولاد مبارکه اصفهان، کارخانه فولاد غرب آسیا و شرکت صنایع هفت الماس می باشند که در ادامه به معرفی هر کدام می پردازیم:

ورق روغنی مجتمع فولاد مبارکه

کارخانه فولاد مبارکه اصفهان یکی از اصلی ترین تولید کنندگان ورق روغنی و سایر ورق های فولادی در کشور به شمار می آید و محصولات آن از نظر سطح ظاهری و خواص مکانیکی کیفیت بالایی را به خود اختصاص می دهند؛ زیرا کارشناسان و اپراتورهای این مجموعه از تجربه کافی در این زمینه برخوردار بوده و دقت بالایی را در تولید این فلزات به کار می برند.

جالب است بدانید ورق روغنی فولاد مبارکه از نظر کیفیت سطحی به انواع براق، مات، نیمه براق، زبر و معمولی تقسیم بندی می شوند. این فلزات به صورت رول و در ضخامت 3/0 تا 3 میلی متر و عرض های 1000 و 1250 میلی متری عرضه می گردند.

کلاف سرد شرکت هفت الماس

شرکت صنایع هفت الماس یکی دیگر از تولید کنندگان برتر ورق روغنی است که خط تولید محصولات سرد خود را در سال 1387 راه اندازی کرد. امروزه این مجموعه ظرفیت تولید 800 تن ورق سرد را در سال داشته و البته فاز دوم خط تولید این محصولات در سال 1392 با ظرفیت تولید 500 هزار تن راه اندازی شد.

ضخامت شیت های روغنی هفت الماس در کلاف ها از 18/0 تا 5/2 میلی متر و ضخامت شیت های مسطح یا روغنی از 18/0 تا 2 میلی متر و نوع کلاف نواری شده (تسمه فلزی روغنی) از 3/0 تا 05/2 میلی متر است.

ورق سرد شرکت فولاد غرب آسیا

هدف از تولید شرکت فولاد غرب آسیا، تولید محصولات سرد و روغنی برای صنایعی مانند خوردروسازی، تولید لوازم خانگی و قوطی سازی بود؛ در نتیجه این مجموعه در ابتدای تأسیس حدود 550 هزار تن ورق روغنی تولید کرد. محصولات نهایی خط نورد سرد شرکت فولاد غرب آسیا، ضخامتی در بازه 18/0 تا 3 میلی متر و عرض 600 تا 1700 میلی متر به صورت کلاف هایی در وزن 6 تا 30 تن هستند.

همچنین از مزیت های این مجموعه می توان به رعایت کلیه استانداردهای ملی و بین المللی اشاره داشت. از سوی دیگر نیز کیفیت قابل توجهی برای ورق روغنی فولاد غرب در نظر گرفته می شود.

تفاوت ورق گرم و سرد چیست؟

اولین و اصلی ترین تفاوت ورق گرم با سرد در فرآیند تولید این دو محصول است که سبب ایجاد تمایز در کاربرد، خواص، ویژگی ها و سطح ظاهری آن ها شده است. برای تولید محصولات گرم یا سیاه از فرآیند نورد گرم، تحت دمای بسیار بالا در حدود 900 درجه سانتی گراد استفاده می شود؛ این در صورتی است که ورق سرد در دمای محیط و تحت فرآیند نورد سرد تولید می شود و فرآیند تولید طولانی تری دارد.

حرارت بالا سبب ایجاد سطحی زبر و رنگی مات و کدر برای ورق سیاه می شود. بر خلاف آن ورق روغنی دارای سطحی صاف، صیقلی، درخشان و رنگی نقره ای می باشد. سومین تفاوت ورق روغنی و سیاه در ساختار داخلی و خواص نهایی این دو فلز است که سبب شده تا از نظر استحکام تسلیم، استحکام کششی و سختی ورق سرد بر ورق گرم برتری داشته باشد، اما از نظر تغییر طول و کاهش سطح مقطع ورق سیاه در درجه بالاتری قرار گرفته است و این موضوع به سبب عملیات های حرارتی است که بر روی آن انجام می گیرد.

دیگر تفاوت محصولات سرد و گرم در میزان تنش داخلی است که در ساختار این فلزات ایجاد می شود. در این مورد بهتر است بدانید هر چه میزان استحکام و سختی در یک فولاد بیشتر شود، تنش های داخلی ساختاری آن نیز افزایش خواهد یافت. از این رو می توان گفت تنش داخلی محصولات سرد بیشتر از محصولات گرم می باشد.

ورق های سرد دارای چند گرید پرکاربرد می باشند، اما شیت های گرم تنوع بالایی از نظر گرید و کیفیت داشته و از این رو کاربردهای گسترده تر و سنگین تری را در صنعت به خود اختصاص می دهند. از سوی دیگر نیز محصولات سرد برای تولید انواع ورق های پوشش دار به کار می روند و به واسطه آن ها نیز در مصارف مختلف کوچک استفاده می شوند.

مزایای خرید ورق سرد از آهن اینفو

خرید محصولات سرد از یک مرجع معتبر در صنعت ورق های فولادی، یکی از اصلی ترین دغدغه های خریداران می باشد؛ زیرا کیفیت اصلی و خدماتی که بر روی آن ها انجام می گیرد سبب به کارگیری درست محصول و کیفیت بالای تجهیزات و محصولات نهایی آن صنعت خواهد شد. به طور مثال اگر کیفیت ورق روغنی خریداری شده مناسب نباشد، استفاده از آن در ساخت تجهیزات صنعت خودروسازی هیچ گونه مزیتی نداشته و سبب افت کیفیت خودروها خواهد شد.

شرکت آهن اینفو یکی از مراجع تخصصی و معتبر در زمینه تأمین انواع ورق های فولادی با بهترین کیفیت در استان اصفهان می باشد. کارشناسان مجموعه آهن اینفو به خوبی خریداران را از کیفیت، کاربری نهایی، مشخصات فنی و خواص انواع ورق های فولادی مطلع می کنند و هر شخص به راحتی می تواند در صورت تماس، از مشاوره تخصصی آن ها در این زمینه بهره مند شود.

سایر مزیت های خرید ورق سرد از شرکت آهن اینفو نیز شامل قیمت مناسب و به صرفه، داشتن تجارب کافی در این زمینه، رضایت بالای مشتریان، بهره مندی از مشاوره های تخصصی، قیمت های به روز و انجام خدماتی مانند برشکاری و فرمینگ بر روی ورق های فولادی می باشد.

بنابراین برای خرید، مطلع شدن از مشخصات فنی، قیمت های مناسب، گریدهای متناسب با کاربری های مختلف، ارسال فوری محصولات، کاهش هزینه حمل و نقل، بسته بندی صحیح و کیفیت های ظاهری متنوع از نظر زبری، نرمی، مات یا براق بودن میتوانید با کارشناسان این مجموعه تماس حاصل فرمایید.