متیل استات ترکیب شیمیایی است که با نام‌های متیل اتانوآت یا استیک اسید متیل نیز مطرح میشود و با فرمول CH3COOCH3 شناخته خواهد شد. این ماده شفاف و قابل‌اشتعال بوی مطبوعی مشابه بعضی از گونه‌های چسب یا لاک‌پاک‌کن دارد.
استات متیل چیست؟
متیل استات یکی از استرها است که از تراکم فرمی اسید استیک با متانول به‌دست می‌آید. این مایع بی‌رنگ، قابل‌اشتعال و با نقطه‌جوش پایین (57 درجه سانتیگراد) به‌عنوان حلال برای رزین‌ها و روغن‌های زیادی کاربرد دارد. به‌عنوان یک حلال قطبی غیر پروتونی، یک ترکیب معطر و یک مهارکننده اِنزیم پیروگلوتامیل-پپتیداز I (EC 3.4.19.3) شناخته میشود. استات متیل یک استر استات، یک متیل استر و یک ترکیب آلی فرار است.
کاربردهای استات متیل 99 درصد
باتوجه‌به خواص حلال بودن بالای آن، متیل استات ۹۹ درصد به‌عنوان یک حلال در موارد مختلفی استفاده میشود. این ماده به‌طور گسترده در صنایع مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد، از جمله استفاده‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حلال در پوشش‌های پلی‌یورتان و چسب
- عامل ایجاد حباب در فوم‌های پلی‌یورتان
- حلال در فرایندهای مربوط به مواد کشاورزی و سنتز مواد آلی
برخی از کاربردهای اصلی این حلال شیمیایی عبارتند از:
صنعت رنگ
صنعت تولید رنگ و جوهرهای چاپ یکی از زمینه‌های اساسی استفاده از متیل استات است. این ترکیب به دلیل سرعت بالای تبخیر، به‌عنوان یک حلال و رقیق‌کننده مناسب در تولید رنگ‌هایی که نیاز به خشک‌شدن سریع دارند، به کار می‌رود. در جوهرهای چاپ مختلف، از جمله چاپ‌های فلسکو و گراور، این حلال به‌عنوان رقیق‌کننده استفاده میشود.
صنعت چسب و رزین
صنعت تولید چسب و رزین از این ماده به‌عنوان حلالی موثر برای انواع چسب‌ها و رزین‌ها بهره می‌برد. این ماده با فرار بالا، به‌عنوان یک حلال مناسب در تولید چسب‌های مختلف، از جمله چسب‌های سلولزی، سلولوئیدی و پلی‌اورتان مورداستفاده قرار می‌گیرد. در صنعت تولید رزین، از متیل استات برای تولید رزین‌های متنوع از جمله رزین‌های اپوکسی، پلی‌استر، فنولی، اکریلیک، آلکیدی و پلی‌اورتان کاربرد دارد.
صنعت محصولات آرایشی، مراقبت شخصی و عطری
این ماده به‌عنوان یک حلال و رقیق‌کننده در تولید طیف وسیعی از محصولات آرایشی، مراقبت شخصی و عطری کاربرد دارد. برخی از کاربردهای رایج آن عبارتند از:
- استات متیل به‌عنوان حلال اصلی در پاک‌کننده‌های لاک ناخن استفاده میشود. این ماده به حل‌شدن لاک ناخن و جداشدن آن از ناخن کمک می‌کند. استات متیل همچنین بوی مطبوعی دارد که در کاهش بوی تند لاک‌پاک‌کن‌ها موثر است.
- این ماده به‌عنوان حلال برای برخی از مواد معطر در عطرها استفاده میشود. استات متیل به حل‌شدن مواد معطر و پخش‌شدن بوی آنها در هوا کمک می‌کند. این ماده در حفظ بوی عطر برای مدت طولانی‌تری اثر می‌گذارد.
- استات متیل در تولید برخی از محصولات مراقبت شخصی مانند کرم‌ها، لوسیون‌ها، ضدآفتاب‌ها و برخی از محصولات آرایشی مانند رژ لب، ریمل و سایه چشم استفاده میشود.
صنعت غذا
صنایع غذایی از متیل استات به‌عنوان طعم‌دهنده استفاده می‌کنند. این ماده می‌تواند به محصولات غذایی اضافه شود تا طعم آنها را بهبود بخشد یا طعم‌های جدیدی را به آنها ببخشد. طعم‌دهنده‌ها برای افزودن طعم یا بوی خاصی به غذاها به‌کار می‌روند و می‌توانند از منابع مختلفی استخراج شوند.
این مواد در محصولات متنوعی مانند محصولات پخته شده، آبمیوه‌ها، ژلاتین و نوشیدنی‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند. توجه به مقدار استفاده شده ضروری است تا اطمینان حاصل شود که محصولات غذایی تنظیم شده‌اند و برای مصرف ایمن هستند.
نساجی
صنعت نساجی از متیل استات به‌عنوان یک عامل اساسی در فرایندهای رنگرزی و تکمیل کمک می‌گیرد. این ماده به حل‌شدن رنگ‌ها کمک می‌کند و اطمینان حاصل میشود که آنها به‌طور یکنواخت در سطح پارچه پخش شده‌اند. در فرایند تکمیل، این ماده می‌تواند به‌عنوان حلال برای رزین‌ها و سایر موادی به‌کار رود که ویژگی‌های موردنظر برای پارچه از جمله مقاومت در برابر چروک را به وجود می‌آورند.
روش‌های تولید استات متیل
متیل استات در صنعت از طریق کربونیلاسیون متانول به‌عنوان یک محصول جانبی در فرایند تولید اسید استیک به وجود می‌آید. روش‌های تولید استات متیل عمدتا برای استفاده در صنایع شیمیایی، عطرسازی و فرآورده‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش‌های عمده تولید استات عبارتند از:
- فرایند استرساز مستقیم: در این روش، اسید استیک و متانول در حضور کاتالیزور از نوع اسیدی مانند اسیدسولفوریک، فسفریک یا تولوئن سولفونیک تحت شرایط حرارتی و فشاری تبدیل به استات متیل می‌شوند.
- استرساز از طریق اکسیداسیون متانول: در این روش، متانول در حضور یک کاتالیزور از نوع اکسیژن مورد اکسید قرار می‌گیرد تا استیک اکسید به‌وجود آید. سپس استیک اکسید با متانول و کاتالیزور مناسب به متیل استات تبدیل میشود.
- فرایند استرساز از طریق هیدروژناسیون: در این روش، استیک اکسیدی که از اکسیداسیون متانول در حضور هیدروژن و کاتالیزور مناسب به‌وجود آمده است به استیک تبدیل میشود. سپس استیک با متانول و کاتالیزور مناسب به استات متیل تبدیل خواهد شد.
استات متیل به‌عنوان جایگزینی برای استون
آیا می‌دانستید که از استات متیل به‌عنوان جایگزینی برای استون استفاده میشود؟ این ماده به دلیل نقطه اشتعال بالا و خاصیت آب‌گریزی، در برخی کاربردها باعث کاهش هزینه و ارائه مزایای عملکردی اضافی میشود. استات متیل زیست‌تخریب‌پذیر، معاف از ترکیبات فرار و غیر HAP(آلاینده‌های خطرناک هوا) است.
از دیگر مزایای استفاده از استات متیل به‌جای استون، مقاومت الکتریکی بالاتر آن به‌شمار می‌رود. متیل استات نه‌تنها از VOC معاف است، بلکه قابلیت تجزیه زیستی دارد که برای محافظت از محیط‌زیست بدون افت عملکرد عالی عمل می‌کند.
مزیتی دیگر متیل نسبت به استون، ماهیت آب‌گریز بودن آن محسوب میشود که حتی در تماس با آب نیز یک پاک‌کننده عالی است، بنابراین نقص‌هایی را که می‌تواند در پوشش اعمال شده در شرایط مرطوب رخ دهد، کاهش خواهد داد. استات متیل به افزایش ماندگاری سیستم‌های پوشش کمک می‌کند و ضایعات محصول را به حداقل می‌رساند.
استات متیل دارای خواص حلالیت عالی است و چگالی بالای آن به حذف آلاینده‌های سنگین کمک می‌کند. برخلاف استون، استات متیل به دلیل بوی کم برای کاربردهای مبلمان و خودرو مناسب خواهد بود. استات متیل همچنین در لوازم آرایشی مانند عطر و پاک‌کننده‌های لاک ناخن به‌کار می‌رود و آسیب کمتری نسبت به استون به ناخن وارد می‌کند.
دیگر مزیت متیل استات در مقایسه با استون قیمت آن است. استون موجود در کشور از طریق واردات تامین میشود و قیمت آن متاثر از نرخ ازر تایین میشود. اما متیل استات یک محصول تولیدی است که قیمتی بسیارکمتر از استون دارد. شرکت پتروکیمیا سپهر محصول متیل استات را در دو گرید 99 درصد و 85 درصد تولید می‌کند. همچنین این شرکت یکی از تامین کننده های استون در ایران با بالاترین کیفیت نیز هست. با استعلام قیمت از این شرکت می‌توان متوجه اختلاف قیمت زیاد بین این دو محصول شد.
نکات ایمنی
تمامی استات‌ها جزو حلال‌های آلی صنعتی هستند و در هنگام استفاده توسط کارگران نیاز به رعایت موارد و نکات ایمنی خاصی دارند. برای اطمینان از ایمنی کار با انواع بوتیل استات، متیل استات و اتیل استات، به موارد زیر توجه داشته باشید:
- هنگام کار با مواد شیمیایی مانند بوتیل استات، استات متیل و اتیل استات، روش‌های بهداشتی مناسب را برای جلوگیری از تشکیل ذرات معلق در هوا به‌کار ببرید.
- هیچگاه در محل کار با این مواد شیمیایی، مواد غذایی و خوراکی مصرف نکنید.
- در انبارها یا محل کار حاوی این مواد، هرگز سیگار نکشید.
- از پاشیده شدن یا اسپری‌کردن استات در مناطق سربسته بپرهیزید.
- پس از اتمام کار با هر یک از بوتیل استات، استات متیل و اتیل استات، دست‌های خود را به‌طور کامل بشویید.
- هنگام کار با انواع استات‌ها، شرایط نگهداری ایمن را رعایت کنید و اطلاعات لازم را در زمینه ایمنی و احتیاطات مربوطه افزایش دهید.
نکات نگهداری از استات متیل
- بشکه‌های حاوی متیل استات باید در مکانی خنک نگهداری شوند و برای انبار نگهداری تهویه مناسبی داشته باشد.
- از نزدیکی منابع گرمای شدید، منابع اشتعال یا شعله باز برای نگهداری بشکه‌های این ماده شیمیایی خودداری کنید.
- بشکه‌ها باید از موادغذایی دور نگهداری شوند.
- بهتر است بشکه‌هایی که حاوی بوتیل استات، استات متیل و اتیل استات هستند، از عوامل اکسیدکننده دور باشند.
- بسته‌بندی‌ها باید در ظروفی با درب‌های بسته، در شرایط خنک و خشک نگهداری شوند و پس از هر بار استفاده، ظرف را محکم ببندید.
- بشکه‌ها را در محلی امن و دور از منابع اشتعال قرار دهید و از آسیب فیزیکی و یخ‌زدگی آنها محافظت کنید.
بهترین تولید کننده حلال‌ها و مواد شیمیایی در ایران
شرکت پتروکیمیا سپهر در زمینه تولید و تامین انواع حلال‌های صنعتی، اعم از حلال‌های آماده مخصوص چاپ، اتیل استات، استات متیل، بوتیل استات، بوتیل گلایکول و حلال‌های تخصصی چاپ فعالیت می‌کند. محصولات و خدمات ما عبارتند از:
- حلال‌های آماده مخصوص چاپ (هلیو گراور، فلکسو، گونی‌بافی و...)
- اتیل استات
- متیل استات
- بوتیل استات
- بوتیل گلایکول
- حلال‌های تخصصی چاپ
با استفاده از مواداولیه مرغوب، کنترل کیفیت دقیق، ارائه محصولات با قیمت مناسب و خدمات پس‌ازفروش قوی، می‌توانیم به مشتریان خود اطمینان دهیم که بهترین تجربه ممکن را از محصولات و خدمات ما خواهند داشت.
جمع‌بندی
متیل استات به‌عنوان یک حلال مهم در صنایع شیمیایی و عطرسازی استفاده میشود و فرایندهای مختلفی برای تولید آن وجود دارد، از جمله استرساز مستقیم، استرساز از طریق اکسیداسیون متانول و فرایند استرساز از طریق هیدروژناسیون. این ترکیب باتوجه‌به کاربردهای گسترده‌اش و روش‌های تولید متنوع، اهمیت زیادی در صنایع مختلف دارد.
