شیلنگ پنوماتیک چیست؟

در دنیای صنعت، شیلنگ‌ پنوماتیک یا همان شیلنگ بادی نقشی حیاتی داشته و وظیفه‌ انتقال هوای فشرده از کمپرسور به ابزارها و سیستم‌های کنترل را بر عهده دارد. شیلنگ‌های پنوماتیک برای تحمل فشارهای پایین‌تر طراحی و معمولاً آن‌ها را از جنس PVC، لاستیک یا پلی اورتان تهیه می‌کنند. با خواندن این مقاله می‌توانید بهتر پتانسیل‌های شگفت‌انگیز این تجهیزات را کشف و از آن‌ها برای ارتقای کار خود استفاده کنید.

منظور از شیلنگ پنوماتیک چیست؟

شیلنگ‌های پنوماتیک برای انتقال هوای فشرده، گازها و سایر مواد غیر خورنده در سیستم‌های پنوماتیکی مانند اتوماسیون صنعتی، رباتیک و ترمزهای بادی خودروها مورداستفاده قرار می‌گیرند.

شیلنگ‌های پنوماتیک چه کاربردهایی دارند؟

وظیفه اصلی لوله و شیلنگ پنوماتیک انتقال هوای فشرده به عملگرها، شیرها، ابزار و سایر تجهیزات سیستم‌های بادی است. شیلنگ‌های پنوماتیکی معمولاً در موارد زیر به کار می‌رود:

• انواع ابزارهای بادی
• اتصالات رباتیک
• سیستم‌های اتوماسیون صنعتی به‌خصوص صنایع اتومبیل و نساجی
• سیستم‌های پتوماتیکس خودرو مثل ترمزهای بادی
• خدمات و تعمیرات تجهیزات صنعتی
• سلاح‌های بادی
• تجهیزات پزشکی
• دستگاه‌های بسته‌بندی

شیلنگ پنوماتیک چه فرقی با شیلنگ هیدرولیک دارد؟

شاید در ظاهر خیلی هم شیلنگ‌های هیدرولیک و پنوماتیک شبیه باشند؛ اما هرکدام برای اهداف متفاوتی طراحی‌شده‌اند. ما در یک جدول تفاوت‌ها و ویژگی‌های اصلی آن‌ها را گرد هم آورده‌ایم تا آسان‌تر بتوانید تفاوت این دو شیلنگ را درک کنید:

انواع شیلنگ پنوماتیک

شیلنگ‌های پنوماتیک را می‌توان بر اساس جنس، نوع کاربرد و به دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی کرد.

شیلنگ‌های پنوماتیک بر اساس جنس

شیلنگ‌های پنوماتیک در مواد مختلف موجود هستند. نوع جنس شیلنگی که انتخاب می‌کنید به کاربرد خاص شما بستگی دارد. از متداول‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شیلنگ پنوماتیک پلی آمید یا شیلنگ ناجین

شیلنگ ناجین با نام‌های شیلنگ‌ پلی آمید یا شیلنگ‌ خشک نیز در بازار شناخته می‌شود، از جنس پلی آمید هستند و مقاومت بالایی دارند. موادی که در این شیلنگ‌ها به کار می‌رود بودجه شما را در خرید شیلنگ ناجین تعیین می‌کنند.

شیلنگ پنوماتیک پلی اورتان

این رایج‌ترین نوع شیلنگ پنوماتیک است. به دلیل چندمنظوره، انعطاف‌پذیر و مقاوم بودن در برابر خمیدگی گزینه مناسبی برای سیستم‌های پنوماتیک با فشار پایین و کنترل‌کننده‌های پنوماتیک است.

شیلنگ پلی‌اتیلن یا PE

ارزان‌ترین ماده پلاستیکی برای شیلنگ‌های پنوماتیک است. این نوع شیلنگ سبک، انعطاف‌پذیر و در برابر طیف وسیعی از مواد شیمیایی و حلال‌ها مقاوم است.

شلنگ پنوماتیک PTFE

شلنگ PTFE که مخفف پلی تترا فلورواتیلن (Polytetrafluoroethylene) است از سه لایه داخلی، تقویتی (الیاف) و بیرونی (پلی اورتان) تشکیل شده است. شلنگ PTFE می‌تواند فشارهای بالا را تا 372 PSI (25.6 بار) تحمل کند.

شیلنگ پنوماتیک نسوز

شلنگ‌های پنوماتیک نسوز به‌طور خاص برای مقاومت در برابر اشتعال و کاهش سرعت انتشار آتش طراحی‌شده‌اند. جنس خارجی شلنگ‌های پنوماتیک نسوز می‌تواند از پلیمرهای ترموپلاستیک، لاستیک یا فلزات باشد.

شیلنگ نخ دار پنوماتیک

این شلنگ با استفاده از (Braiding) نخ مصنوعی که میان دو یا چند لایه PVC نرم در جهت طولی تقویت شده است. با این کار شیلنگ می‌تواند فشار بالایی تحمل و انعطاف‌پذیری خوبی را فراهم می‌کند. اگر نیاز به شیلنگ‌های با مقاومت بالا هستید، خرید شیلنگ نخ دار می‌تواند یک گزینه پیشنهادی خوب برای نیازهای شما باشد.

شیلنگ‌های پنوماتیک بر اساس شکل و کاربرد

شیلنگ‌های پنوماتیک می‌توانند به‌صورت صاف و یا فنردار باشند:

شیلنگ پنوماتیک فنری یا شیلنگ استخوانی پنوماتیک

شیلنگ‌های فنری پنوماتیک که با نام‌های شیلنگ‌ مارپیچی یا شیلنگ‌های جمع شونده هم در بازار شناخته می‌شوند به شکل مارپیچ و فنری باقابلیت جمع شوندگی هستند. شیلنگ‌های پنوماتیک اسپیرال برای اتصال قطعات متحرک و از پلی آمید (نایلون)، پلی اورتان به همراه اتصالات انتهایی مستقیم یا رزوه‌های نر ساخته می‌شوند.

شیلنگ پنوماتیک فشار قوی

این شیلنگ‌ها برای تحمل فشار هوای تقریباً ۲۰ بار به بالا و از لاستیک تقویت‌شده ساخته می‌شوند. شیلنگ‌های ۵۰ بار یک انتخاب محبوب برای فشار هوای خیلی بالا بسیار کاربرد دارند.

شلنگ ویبره پنوماتیک

نوعی شیلنگ انعطاف‌پذیر برای انتقال لرزش از یک منبع پنوماتیک (مانند کمپرسور هوا) به یک ابزار یا سطح دیگر استفاده می‌شود. شیلنگ‌های ویبراتور معمولاً از لاستیک یا پلی اورتان و یک هسته فلزی میانی ساخته می‌شوند.

شیلنگ‌های پنوماتیک بر اساس سایزهای استاندارد

سایز شیلنگ‌های پنوماتیکی بر اساس قطر داخلی (ID) آن‌ها اندازه‌گیری می‌شود.

توجه داشته باشید که هر چه قطر داخلی شیلنگ پنوماتیک بیشتر باشد، ظرفیت انتقال هوای آن بالاتر است. در جدول زیر می‌توانید انواع سایزهای شیلنگ‌های پنوماتیک به همراه کاربرد آن‌ها را باهم مقایسه کنید.

شیلنگ‌های پنوماتیک چه مزیتی دارند؟

مزایای خاص شیلنگ‌های پنوماتیک بسته به نوع شیلنگ و کاربرد متفاوت خواهد بود:

• شیلنگ‌های پنوماتیک بسیار منعطف هستند
• شیلنگ‌های پنوماتیک می‌توانند فشارهای بالا و سایش را تحمل کنند.
• تطبیق‌پذیری بالاتری دارند.
• نسبت به شیلنگ‌های هیدرولیک ارزان‌ترند.

معایب استفاده از شیلنگ‌های بادی چیست؟

برخی از متداول‌ترین نکات منفی این شیلنگ‌ها عبارت‌اند از:

• اگر به‌درستی نصب یا نگهداری نشوند ممکن است نشت کنند.
• ممکن است در اثر گرما آسیب ببیند
• ممکن است در اثر مواد شیمیایی آسیب ببیند
• به‌اندازه شیلنگ‌های هیدرولیک قوی نیستند

برای انتخاب شیلنگ پنوماتیک به این نکات توجه کنید

اینکه از کجا بفهمیم که به کدام‌یک از انواع شیلنگ‌های بادی احتیاج داریم به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ اما قبل از خرید بهترین شیلنگ پنوماتیک به نکات زیر حتماً توجه کنید:

• طول: طول شیلنگ بر اساس نیاز و فاصله کمپرسور تا محل کار تعیین می‌شود.
• قطر داخلی (ID): قطر داخلی شیلنگ بر میزان جریان هوای عبوری تأثیر می‌گذارد.
• نوع شیلنگ (صاف یا فنری): شیلنگ‌های صاف انعطاف‌پذیرتر هستند اما احتمال گره خوردن در آن‌ها وجود دارد. شیلنگ‌های فنری جمع‌وجور هستند و نیاز به نیروی بیشتری برای کشیدن دارند.
• جنس شیلنگ: جنس شیلنگی که انتخاب می‌کنید بر دوام و عملکرد آن در محیط‌های مختلف مؤثر است.

اتصالات شیلنگ پنوماتیک

برای اتصال شیلنگ به اجزای دیگر سیستم معمولاً به موارد زیر احتیاج خواهید داشت:

• رزوه
• حس‌گر فشار
• اتصالات خاردار
• نگه‌دارنده شیلنگ پنوماتیک
• شیرهای اتصال یک یا چند پورتی

قیمت شیلنگ‌های پنوماتیک چه قدر است؟

بازه قیمتی که برای شیلنگ‌های پنوماتیک باید در نظر بگیرید، بستگی فراوانی ویژگی‌های زیر دارد:

• نوع و جنس شیلنگ
• قطر و طول شیلنگ
• میزان تحمل فشار هوا
• برند و کشور سازنده آن

برای مثال قیمت شیلنگ فنردار اگر از جنس EPDM تهیه شده باشند به‌مراتب از دیگر انواع خود گران‌تر هستند.

برای دریافت قیمت دقیق‌تر، می‌توانید با فروشگاه‌های لوازم پنوماتیک یا نمایندگی‌های برندهای مختلف تماس بگیرید.

خلاصه

شلنگ‌های پنوماتیک که به آن‌ها شیلنگ‌های بادی یا شیلنگ‌های کمپرسور هوا نیز می‌گویند هوای فشرده را به کمپرسور، نازل‌ها و تجهیزات بادی (پنوماتیک) منتقل می‌کنند. این شیلنگ‌ها به‌صورت فله‌ای و متری فروخته می‌شوند و می‌توان آن‌ها را برحسب نیاز برش داد و اتصالات مناسب را به انتهای آن‌ها وصل کرد یا آن‌ها را به‌صورت یک مجموعه آماده خریداری کرد.

پرسش‌های متداول

به‌جای شلنگ پنوماتیک چه شلنگی استفاده کنم؟

اینکه بخواهید به‌طور مثال از شیلنگ‌های هیدرولیک به‌جای پنوماتیک بهره ببرید، شاید ایده خوبی نباشد، چون می‌تواند موجب ترکیدن شلنگ، خوردگی، فرسایش شوید. درصورتی‌که به فشار کمی نیاز دارید می‌توانید از شیلنگ آب یا شیلنگ‌های فلزی آن‌هم بااحتیاط استفاده کنید.

چه دستگاه‌هایی با شیلنگ پنوماتیک کار می‌کنند؟

شیلنگ‌های بادی را می‌توان در ابزارهای بادی مثل دریل‌های بادی، اجزای ربات‌ها مثل بازوها، سیستم‌های اتوماسیون صنعتی یا ترمز خودرو استفاده کرد.

از کجا بفهمیم یک شیلنگ پنوماتیک است؟

برای شناسایی این نوع شلنگ موارد زیر را روی آن بررسی کنید:

• برچسب و مشخصات فنی مخصوص درباره فشار هوا دارند.
• ظاهر و ساختار شیلنگ‌های پنوماتیک از مواد بادوام مثل لاستیک و پلی اورتان تهیه می‌شوند.
• پوشش و لایه داخلی شیلنگ‌های پنوماتیک بسیار صاف و صیقلی است.