مخازن تحت فشار، قلب تپنده بسیاری از صنایع از جمله نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهها هستند. این مخازن به دلیل نگهداری مواد تحت فشار، همواره پتانسیل بروز حوادث ناگواری را دارند. به همین دلیل، بازرسی دورهای این مخازن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
در این مقاله، قصد داریم به شما 10 نکته حیاتی در مورد بازرسی مخازن تحت فشار بگوییم که شاید کمتر جایی به آن پرداخته شده باشد.
10 نکته حیاتی که باید هنگام بازرسی مخازن تحت فشار بدانید :
- بازرسی فقط یک چک لیست نیست : بازرسی مخازن، فرآیندی فراتر از تیک زدن موارد یک چک لیست است. یک بازرس ماهر باید با دانش فنی عمیق، تجربیات عملی و توانایی تحلیل دادهها، وضعیت مخزن را به طور کامل ارزیابی کند.
- تجهیزات مناسب، کلید بازرسی دقیق: استفاده از تجهیزات بازرسی مدرن و کالیبره شده، دقت و اطمینان از نتایج را به شدت افزایش میدهد.
- توجه به جزئیات، رمز موفقیت: کوچکترین ترک یا خوردگی میتواند به یک حادثه بزرگ منجر شود. بنابراین، بازرس باید به تمام جزئیات، از جمله اتصالات، جوشها و پوششهای محافظ، توجه کند.
- اهمیت استانداردها : بازرسی باید بر اساس استانداردهای ملی و بینالمللی معتبر انجام شود تا ازکیفیت و یکپارچگی نتایج اطمینان حاصل شود.استاندارد API RP 752 برای بازرسی ادواری و استاندارد API 510 مربوط به بازرسی ظروف تحت فشار در حین سرویس و تعمیرات است. همچنین استاندارد ISIRI18132 جهت بازرسی حین ساخت مخازن تحت فشار کاربرد دارد.
- بازرسی بصری کافی نیست : اگرچه بازرسی بصری یکی از مهمترین روشها است، اما برای تشخیص برخی از عیوب پنهان، به روشهای غیرمخرب مانند رادیوگرافی، التراسونیک و مایعات نافذ نیاز است.
- تفسیر صحیح نتایج : تفسیر نتایج بازرسی نیازمند دانش فنی و تجربه کافی است. یک بازرس باید بتواند نتایج را به درستی تحلیل کند و اقدامات اصلاحی مناسب را پیشنهاد دهد.
- اهمیت گزارشنویسی دقیق: گزارش بازرسی باید به صورت دقیق و کامل تهیه شود تا به عنوان سندی معتبر برای تصمیمگیریهای بعدی مورد استفاده قرار گیرد.
- هماهنگی با تیم نگهداری: بازرس باید با تیم نگهداری و تعمیرات همکاری نزدیکی داشته باشد تا اقدامات اصلاحی به موقع و موثر انجام شود.
- آموزش مستمر بازرسان: بازرسی یک حرفه تخصصی است و بازرسان باید به طور مداوم آموزش ببینند تا با آخرین روشها و تکنیکها آشنا شوند.
- انتخاب یک شرکت بازرسی معتبر : برای اطمینان از کیفیت و دقت بازرسی، بهتر است از خدمات یک شرکت بازرسی معتبر و باتجربه استفاده کنید.
توجه به این نکات در بازرسی مخازن تحت فشار، بروز هرگونه حادثهای را غیرممکن میسازد.در ادامه به روشهای بازرسی مخازن تحت فشار با جزئیات بیشتر میپردازیم.
روش های بازرسی مخازن تحت فشار چیست؟
1_ بازرسی ظاهری: بازرسی ظاهری یکی از مهمترین مراحل در بازرسی دورهای مخازن تحت فشار است. در این مرحله، مخزن از نظر ظاهری به دقت بررسی میشود تا هرگونه عیب یا نقصی که ممکن است منجر به بروز حادثه شود، شناسایی گردد.موارد زیر در بازرسی ظاهری بررسی میشوند:
- خوردگی: بررسی وجود هرگونه خوردگی در بدنه، اتصالات، سوپاپها و سایر اجزای مخزن.
- ترک: بررسی وجود ترکهای سطحی و زیر سطحی.
- تغییر شکل: بررسی تغییر شکل در بدنه، اتصالات و سایر اجزای مخزن.
- نشتی: بررسی وجود نشتی در اتصالات، فلنجها، شیرها و سایر نقاط اتصال.
- آسیبهای مکانیکی: بررسی وجود هرگونه آسیب مکانیکی مانند ضربه، خراش و فرورفتگی.
- پوششهای محافظ: بررسی وضعیت پوششهای محافظ مانند رنگ و عایق.
- تجهیزات جانبی: بررسی وضعیت تجهیزات جانبی مانند شیرها، گیجها و دریچهها.
2_ضخامت رنگ : در این روش لایه رنگ به عنوان یک پوشش محافظ عمل کرده و از مخزن در برابر خوردگی، سایش و عوامل محیطی دیگر محافظت میکند. اطمینان از ضخامت کافی و یکنواختی لایه رنگ، به افزایش عمر مفید مخزن و کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری کمک شایانی میکند.
برای اندازهگیری ضخامت رنگ مخازن تحت فشار، از روشهای مختلفی استفاده میشود که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
- دستگاههای اولتراسونیک: این دستگاهها با ارسال امواج صوتی به داخل لایه رنگ و اندازهگیری زمان بازگشت آنها، ضخامت رنگ را محاسبه میکنند.
- دستگاههای مغناطیسی: این دستگاهها برای اندازهگیری ضخامت رنگ روی سطوح آهنی و فولادی استفاده میشوند.
- دستگاههای گردابی: این دستگاهها برای اندازهگیری ضخامت پوششهای غیر هادی روی سطوح هادی استفاده میشوند.
3_ ضخامت سنجی : با انجام این تست، از ضخامت دیواره مخزن در نقاط مختلف اطمینان حاصل میشود و در صورت کاهش ضخامت بیش از حد مجاز، اقدامات لازم برای تعمیر یا تعویض بخش آسیب دیده انجام میشود.
رایجترین روش برای ضخامتسنجی مخازن تحت فشار، استفاده از دستگاههای اولتراسونیک است. در این روش، امواج صوتی با فرکانس بالا به داخل دیواره مخزن ارسال میشوند و با اندازهگیری زمان بازگشت این امواج، ضخامت دیواره محاسبه میشود.
مزایای روش اولتراسونیک:
- دقت بالا: این روش دقت بسیار بالایی داشته و قادر به اندازهگیری ضخامت در نقاط مختلف با دقت بسیار زیاد است.
- سرعت بالا: اندازهگیری ضخامت با استفاده از این روش نسبت به روشهای دیگر سریعتر است.
- غیر مخرب: این روش به ساختار مخزن آسیبی وارد نمیکند.
4_هیدرواستاتیک : در این روش مخازن تحت فشار مانند خطوط لوله و لولهکشیهای مخازن گاز، بویلرها و مخازن سوخت از لحاظ استحکام و داشتن نشتی تست میشوند.تست هیدرواستاتیک نوعی تست فشار است که در آن تمامی اجزاء بطور کامل با آب پر می شوند هوای موجود در سیستم حذف می شود و فشار سیستم حدودا تا ۱.۵ برابر فشار کاری سیستم افزایش می یابد. فشار برای مدت زمان خاصی ثابت نگه داشته می شود تا نشتی سیستم بررسی شود.
در حین تست هیدرواستاتیک، نشتی را میتوان با بستن شیر تغذیه و مشاهدهی افت فشار تشخیص داد. اگر آب رنگی باشد محل نشتی را راحتتر میتوان تشخیص داد. استحکام معمولاً با ایجاد دفرمگی در مخزن اندازهگیری میشود. تست هیدرواستاتیک شایعترین روش به کارگرفته شده برای آزمایش لولهها و مخازن تحت فشار است. استفاده از تست هیدرواستاتیک به حفظ ایمنی و دوام لوله ها با گذشت زمان کمک میکند.قطعات جدید تولید شده ابتدا توسط تست هیدرواستاتیک تأیید میشوند. تست هیدرواستاتیک مخازن تحت فشار برای به جریان درآوردن و ذخیرهکردن گازها خیلی مهم است، چرا که اگر این قسمتها تحت فشار قرار گیرند منفجر میشوند.
5_ پنوماتیک: پنوماتیک به استفاده از گازهای بیاثر مانند نیتروژن، برای ایجاد فشار و انجام عملیات مختلف در مخازن تحت فشار میگویند. این روش در مقایسه با روش هیدرواستاتیک که از آب استفاده میکند، مزایا و معایبی دارد و انتخاب بین این دو روش به عوامل مختلفی بستگی دارد.
کاربردهای پنوماتیک در مخازن تحت فشار عبارتست از :
- تست نشت: با تزریق گاز به داخل مخزن و بررسی نشت آن، میتوان از عدم وجود نشتی در مخزن اطمینان حاصل کرد.
- تست فشار : برای تعیین مقاومت مخزن در برابر فشار، میتوان از گاز برای اعمال فشار استفاده کرد.
- پاکسازی داخلی : با استفاده از جریان هوای فشرده میتوان داخل مخزن را از گرد و غبار، رطوبت و سایر آلودگیها پاکسازی کرد.
- عملکرد اجزای مکانیکی : در برخی موارد، از هوای فشرده برای به حرکت درآوردن اجزای مکانیکی مانند شیرها و دریچهها استفاده میشود.
6_تجهیزات کنترلی : مخازن تحت فشار به دلیل ماهیت کاری خود، نیازمند تجهیزات کنترلی دقیق و قابل اعتمادی هستند تا از عملکرد ایمن و بهینه آنها اطمینان حاصل شود. این تجهیزات وظیفه دارند تا فشار، دما، سطح مایع و سایر پارامترهای حیاتی را در مخزن کنترل کرده و در صورت بروز هرگونه انحراف، سیستم را به حالت ایمن انتقال دهند.این تجهیزات عبارتنداز :
-
- فشار سنج (Pressure Gauge):برای اندازهگیری فشار داخل مخزن استفاده میشود.
- ترانسمیتر فشار (Pressure Transmitter):سیگنال آنالوگ (معمولاً ۴-۲۰ میلیآمپر) متناسب با فشار را تولید میکند.
- ترمومتر (Thermometer):برای اندازهگیری دمای سیال داخل مخزن استفاده میشود.
- سطح سنج (Level Gauge):برای اندازهگیری سطح مایع داخل مخزن استفاده میشود.
- شیر اطمینان (Safety Valve):در صورت افزایش فشار بیش از حد، به صورت خودکار باز شده و فشار اضافی را تخلیه میکند.
- شیر کنترل (Control Valve):برای کنترل جریان سیال ورودی یا خروجی از مخزن استفاده میشود.
- سیستم کنترل توزیع شده (DCS):سیستمی متمرکز برای نظارت و کنترل فرآیندهای صنعتی، از جمله مخازن تحت فشار.
سخن پایانی :
صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاه ها تجهیز مهمی به نام مخزن تحت فشار دارند که باید به صورت دوره ای و سالانه مورد بازرسی قرار بگیرد تا از بروز حوادث جلوگیری شود. بازرسی مخازن باید توسط یک شرکت معتبر بازرسی انجام شود. شرکت بازرسی آستا سابقه طولانی در بازرسی مخازن و همچنین کارشناسی حوادث مربوط به مخازن دارد. شرکت آستا با داشتن کارشناسان با تجربه و شایسته و تجهیزات پیشرفته و رعایت استانداردهای ملی و بین المللی همکار قابل اعتماد شما در بازرسی مخازن است.