در این مقاله با یک تعریف جامع از فولاد آلیاژی همراه شما هستیم. فولاد از پرکاربردترین فلزات در جهان است. در واقع همانی که ازنظر مردم شمشیر بران در دوران گذشته و ستون‌های فلزی در پل‌های شهری بوده است. اما حقیقت آن است که فولاد خود یک آلیاژ محسوب می‌شود. آلیاژی که از ترکیب آهن و کربن به‌دست می‌آید.
گذر زمان و پیشرفت صنایع، دانشمندان را به این باور رساند که با کم و زیادکردن کربن در هنگام ذوب سنگ آهن، می‌توان به فولادی سخت و قابل انعطاف دست پیدا کرد. البته در این زمینه عناصر دیگر هم نقش داشتند. در ادامه به شناخت بیشتری از نحوه ساخت فولادهای آلیاژی می‌رسید.
فولاد آلیاژی چگونه به‌دست می‌آید؟
فولادهای آلیاژی هم شاخه‌ای از فولاد هستند که علاوه‌بر کربن، با عناصر دیگری ازجمله منگنز، نیکل، کروم، مولیبدن، وانادیوم، سیلیسیوم و بور ترکیب می‌شوند. وزن هریک از این عناصر بین یک تا 5درصد متغیر است. ازجمله عناصری که رایج هستند، می‌توان به آلومینیوم، کبالت، مس، سریم، نیوییوم، تیتانیوم، تنگستن، قلع، روی، سرب و زیرکونیم اشاره کرد.
افزوده‌شدن هریک از این مواد به فولاد آلیاژی باعث تغییر در خواص مکانیکی، شیمیایی و حرارتی آن می‌شود و کاربری‌های آن را منحصربه‌فرد می‌کند. مثلا برخی از آن‌ها چنان سخت هستند که برای امور ساختمانی استفاده می‌شوند و برخی دیگر نیز انعطاف‌پذیری و شکل‌پذیری بیشتری دارند و در ساخت وسایل صنعتی به‌کار می‌روند.
انواع فولاد آلیاژی
مهم‌ترین معیاری که براساس آن فولادهای آلیاژی دسته‌بندی می‌شوند، میزان آلیاژ به‌کاررفته در ترکیب شیمیایی فولاد است. بر همین اساس فولادهای آلیاژی شامل 2 گروه هستند.
- فولاد کم‌آلیاژ
- فولاد پرآلیاژ
هدف از آلیاژ فولادی، وجود مواد اولیه‌ای است که در برابر خوردگی و نیروهای مکانیکی مقاومت بیشتری داشته باشند. مثلا سیلیسیم باعث تشکیل فولاد تریپ می‌شود. فولاد تریپ در صنایع اتومبیل‌سازی کاربرد دارد. تنگستن و کبالت برای ساخت فولاد آلیاژی ابزاری به‌کار می‌روند. ترکیب آهن و کربن با آلومینیوم هم منجر به ساخت فولاد ساختمانی خواهد شد.
فولاد کم آلیاژ
فولاد کم‌آلیاژ نوعی از فولاد کربنی است که برای بهبود خواص‌شان عناصری به آن‌ها افزوده شده و در نتیجه درصد کربن در آن‌ها کمتر از انواع عادی و سیاه است. البته ناگفته نماند که درصد آلیاژ به‌کاررفته در این گروه از محصولات از 5درصد بیشتر نیست و همچنان کربن بخش غالب ترکیبات را به خودش اختصاص داده است.
رایج‌ترین فولادهای کم آلیاژ
مقاومت بالا در برابر ضربات مکانیکی و مقاومت دمایی بالا از مهم‌ترین ویژگی‌های فولاد آلیاژی کم‌آلیاژ است. ازجمله پرکاربردترین این فولادها می‌توان به فولاد CK45، Mo40، ورق آلیاژی ST37 و ST52 اشاره کرد.
کاربرد فولادهای کم آلیاژ
نمونه‌هایی که در بخش قبلی به شما معرفی کردیم، بسته به نوع و میزان آلیاژهای به‌کاررفته درون خود کاربردهای متفاوتی دارند. به‌طور مثال، فولاد CK45 و Mo40 به‌علت داشتن کروم و مولیبدن در ترکیبات خود، خاصیت چقرمگی بالا، مقاومت حرارتی و مقاومت سایشی خوبی دارند. به همین دلیل اغلب در خودروسازی، پتروشیمی و تجهیزات آزمایشگاهی به‌کار می‌روند.
در ورق‌های آلیاژی ST52 و ST37 درصد کربن کمی افزایش پیدا می‌کند و خاصیت پیچش و خمش، برش‌کاری و جوشکاری نیز بالاتر می‌رود. به همین دلیل این ورق‌ها در ساخت مقاطع فولادی مانند نبشی، پروفیل، تیرآهن و میلگرد استفاده می‌شوند. همچنین این ورق‌ها در صنایع خودروسازی، تجهیزات و دستگاه‌های صنعتی پرکاربرد هستند.
فولاد پرآلیاژ
کل محتوای عناصر آلیاژی در فولاد پرآلیاژ بالای 10درصد وزنی را به خود اختصاص داده‌اند. در فولاد آلیاژی ضدزنگ، عنصر کروم ممکن است حتی تا 11درصد بیشتر از درصد وزنی را اشغال کند. یکی از مهم‌ترین خواص این فولادها، مقاومت بالای آن‌ها در برابر خوردگی است. در واقع افزودن نیکل و مولیبدن باعث تقویت چنین ویژگی می‌شود.
رایج‌ترین فولادهای پرآلیاژ
فولادهای پرآلیاژ در طول زمان دستخوش تحولات قابل توجهی شده‌اند. امروز این محصولات به‌اشکال مختلف در صنایع گوناگونی استفاده می‌شوند و پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که در آینده نیز مصرف آن‌ها رونق بگیرد. فولادهای ضدزنگ، فولاد ابزار، فولاد TWIP، فولاد هادفیلد، فولاد پرسرعت، فولاد کروم‌دار و فولاد SPK نمونه‌های رایج فولاد آلیاژی پرآلیاژ هستند.
کاربرد فولاد پرآلیاژ
تعداد فولادهای پرآلیاژ خیلی زیاد است و طبیعتا هرکدام با توجه به ترکیبات درون کاربردهای ویژه‌ای دارند. مثلا فولادهای ضدزنگ در ساخت یخچال، فریزر و بسته‌بندی مواد غذایی استفاده می‌شوند. فولاد هادفیلد در ساخت چرخ‌دنده، کابل و شفت به‌کار می‌رود. فولادهای پرسرعت در ماشین‌های حفاری و تیغه‌ها قابل استفاده هستند. خرید فولاد SPK نیز با هدف مصرف در صنایع خودروسازی، ماشین‌آلات و معدن صورت می‌گیرد.
قیمت فولاد آلیاژی
با توجه به تحریم‌ها، مشکلات واردات و نوسانات بازار ارز در کشور، قیمت فولاد در ایران نوسان و افزایش زیادی داشته است. این نوسانات هر روز بر بازار تاثیر می‌گذارند. بنابراین، بیان نرخی ثابت و همیشگی برای مقاطع فولادی تقریبا امری غیرممکن است.
اگر قصد خرید دارید، پیشنهاد می‌کنیم امروز و فردا نکنید. یک نوع فولاد با توجه به واردشدن آن به ایران و نرخ ارز آن ممکن است با قیمتی متفاوت عرضه شود. پس خرید خود را به فردا موکول نکنید.
خرید فولاد آلیاژی از مجموعه فتح نو
فولادهای آلیاژی در بین انواع مختلف فولادهای تولیدشده در جهان، جایگاه باارزش‌تری دارد. این ارزش هم به‌لحاظ اقتصادی است و هم به‌لحاظ نقش مهمی که در گردش چرخ‌های اقتصادی دارد. خرید و فروش این محصولات در ایران توسط شرکت‌های مختلفی صورت می‌گیرد که فتح نو، یکی از پیشروان بازار در این زمینه است.
فتح نو سابقه‌ای 30 ساله در بازار دارد. این مجموعه با داشتن یک تیم مجرب و کاردان و انجام مشاوره در خرید و فروش فولادهای آلیاژی، یکی از شرکت‌های باتجربه در این زمینه شناخته می‌شود.
جمع‌بندی
فولاد آلیاژی در بازار و صنعت دنیا، اصطلاحا به بخشی از فولادها گفته می‌شود که به کمک اضافه‌کردن برخی عناصر آلیاژی و اعمال عملیاتی مشخص روی آن تولید شده‌اند و کاربردهای ویژه‌ای را به خود اختصاص داده‌اند. این محصولات براساس معیارهای گوناگونی دسته‌بندی می‌شوند. اما مهم‌ترین معیار، میزان آلیاژ به‌کاررفته در آن‌هاست. طبق این شاخص، این محصولات به 2 گروه کم‌آلیاژ و پرآلیاژ طبقه‌بندی خواهند شد.
یک نکته مهم را در نظر داشته باشید که اگرچه فولاد به‌تنهایی یک آلیاژ بر پایه کربن و آهن است، اما فولادهای آلیاژی گروه خاص‌تری از فولادهاست که به‌علت داشتن عناصر گوناگون درون خود خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی به‌دست‌آورده‌اند. این عناصر اغلب شامل سیلیسیم، منگنز، کروم، نیلکل، مولیبدن و تیتانیوم هستند.
